TÜBİTAK Bilim Genç Sesli Yayın

Zamanın Farklı Hızda Aktığını Algılamak Mümkün mü?

Dünya’da 24 saatlik bir zaman dilimi içerisinde yaşıyoruz. Her ne kadar daha hızlı hareket etmeye çalışsak da bu zaman dilimi asla değişmiyor. Peki zamanın farklı hızda aktığını algılamak mümkün mü? Evet mümkün. Bunun içinse ışık hızına yakın hızlarda hareket edilmesi gerekiyor.

Peki uzayda zaman nasıl akıyor? Yüksek hızlarda hareket eden uzay istasyonlarındaki astronotlarla Dünya’da yaşayan insanların zaman algısı arasında nasıl bir fark var? Prof. Dr. Levent Kurnaz, Bilim Genç sesli yayınının yeni bölümünde bu soruları cevaplıyor.

Aklıma Takıldı #7: Neden Dejavu Yaşarız?

İlk kez başınıza gelen bir olayı sanki geçmişte de aynen yaşamışsınız düşüncesine kapılma durumu dejavu olarak adlandırılıyor. İnsanların %60-%80’inin hayatları boyunca en az bir kez dejavu yaşadığı biliniyor. Ancak dejavu hâlâ anlaşılabilmiş değil. Bu durumun en önemli sebebi, dejavuyu tetikleyen herhangi bir etken bilinmediği için laboratuvar ortamında dejavu ile ilgili çalışmalar yapmanın çok zor olması.

Aklıma Takıldı #6: Kuş Sürüleri Neden “V” Şekli Oluşturarak Uçar?

Birçok kuş türü düzenli gruplar halinde, belli şekiller oluşturarak uçar. Bu şekillerden en bilineni “V” şeklidir. Kuş sürülerinin neden belli şekillerde uçtuğunun en çok kabul gören açıklaması, bunun enerji tüketimini azalttığı ve sürüdeki kuşlar arasında iletişim ve uyum sağladığıdır. Kuşlar öndeki kuşun biraz yanında ve gerisinde uçtuklarında, öndeki kuşun kanatları tarafından oluşturulan yukarı yönlü hava akımından yararlanır.

Aklıma Takıldı #5: Örümcek Ağı Neden Çok Güçlüdür?

Örümcek ağını oluşturan örümcek ipeğinin dayanıklılık ve esneklik gibi özellikleri nedeni ile benzersiz bir malzeme olduğu söylenebilir. Örneğin 1 milimetre karesi 178 kilogram yük taşıyabilir. Örümcek ipeği aynı zamanda çok hafif bir malzeme. Kütlece aynı miktardaki çelikle kıyaslandığında 10 kat daha güçlü. Bu özelliğini -40 santigrat derece gibi düşük sıcaklıklarda bile koruyor.

Peki nasıl?

Stres Yönetiminde Besinlerin Gücü

Stresle karşı karşıya kaldığımızda adrenalin ve kortizol gibi hormonlar salgılanır. Bu durumda kalp atım hızımız ve kan basıncımız artar, nefes alışverişimiz hızlanır ve kaslarımız gerginleşir. Stres ortadan kalktığında bu hormonların kandaki seviyesi normal düzeyine döner. Stres uzun süre devam ettiğinde ise stres hormonlarına uzun süreli maruz kaldığımız için vücudumuz sağlıklı bir dinlenme durumuna dönemeyebilir. Bu durum bağışıklığımızı, sindirim sistemimizi, kalp sağlığımızı ve uyku düzenimizi olumsuz etkileyebilir. Dolayısıyla uzun süreli stresin sağlığımız üzerindeki zararlı etkilerini düşündüğümüzde, stres yönetimi hayat kalitemizi artırmak için hayli önemli.

Peki nasıl bir beslenme düzeni stresle baş etmemize yardımcı olur? Bilim Genç sesli yayınının yeni bölümünde Beslenme ve Diyet Uzmanı Fatma Gönen bu soruyu cevaplıyor.

Bilim Genç sesli yayınlarını SoundCloud, Spotify, Google ve Apple podcast kanallarımız üzerinden dinleyebilir ve kanallarımızı takip ederek güncel içeriklerimizden anında haberdar olabilirsiniz.

Evrende Ne Kadar Uzağa Seyahat Edebiliriz?

Sizce ışık hızına yakın hızlarla seyahat etme imkânımız olsaydı evrenin tamamını keşfedebilir miydik?

Yıldızlar, gezegenler, gök adalar ve ışık... Evrenin gözlemleyebileceğimiz en uzak bölgeleri bize 13,7 milyar ışık yılı uzaklıktadır. Ancak görünür evren tüm evrenin sadece küçük bir kısmıdır. Üstelik evren gittikçe genişliyor.

Peki evren ne kadar büyük? Işık hızına yakın hızlarla seyahat etme imkânımız olsaydı evrenin tamamını keşfedebilir miydik? Prof. Dr. Levent Kurnaz, Bilim Genç sesli yayınının yeni bölümünde bu soruları cevaplıyor.

Aklıma Takıldı #4: Neden Hıçkırırız?

Hıçkırık diyaframın ani ve istemsiz olarak kasılması sonucu oluşur.

Diyaframın kasılmasını ve gevşemesini sağlayan sinir iletilerinin taşınması sürecinde ortaya çıkan problemlerin diyaframın ani ve istemsiz bir şekilde kasılmasına sebep olduğu düşünülüyor. Ancak neden hıçkırdığımız ve hıçkırmanın nasıl bir işlevi olduğu sorusu cevaplanabilmiş değil.

Duygusal Yeme

Stresli olduğumuz zamanlarda, üzgün, yalnız ya da canımız sıkkınken genellikle kendimizi yemek yerken buluyoruz. Daha sonra ise aşırı yediğimiz için kendimizi suçlu hissediyoruz.

Duygusal yeme olarak isimlendirilen bu durum, daha iyi hissetmek ve olumsuz duygularla baş etmek için besinleri kullanmak olarak tanımlanabilir. Peki neden duygularımız yemek yememize neden oluyor? Fiziksel açlıkla duygusal açlığı birbirinden nasıl ayırabiliriz? Duygusal yemeyle nasıl baş edebiliriz? Beslenme ve Diyet Uzmanı Fatma Gönen, Bilim Genç sesli yayınının yeni bölümünde bu soruları cevaplıyor.

Metal İhtiyacına Alternatif Çözüm: Asteroit Madenciliği

Dünya’da işlenebilen metal kaynaklarının azalmasının alternatif çözümü asteroit madenciliği olabilir mi? Prof. Dr. Levent Kurnaz, Bilim Genç sesli yayınının yeni bölümünde bu soruyu cevaplıyor.

Sanayileşmeye bağlı olarak metal ihtiyacının artması nedeniyle Dünya üzerindeki metal kaynakları hızla azalıyor. Bunun yanı sıra cevherlerinden metal elde edilme sürecinin maliyetlerinin yüksek olması ve bu süreçlerde doğaya verilen zarar göz önüne alındığında gelecekte bazı metallere erişmekte güçlük yaşayabiliriz. Peki çözüm ne?

Aklıma Takıldı #3: Virüsler Neden Antibiyotiklerden Etkilenmez?

Bir sabah uyandınız. Ancak yataktan hiç çıkmak istemediniz. Boğaz ağrısı ve öksürük de cabası. Peki, ama neden?